FRYDERYK CHOPIN (1810-1849)

Uznawany za jednego z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych i najważniejszego polskiego kompozytora w historii. W Paryżu nazywano go Chopinetto. Jego miłość, George Sand, mówiła do niego Chop, dla Heinego był Rafaelem fortepianu, a Liszt i Berlioz nazywali go po prostu geniuszem.

Chopin pochodził z muzykalnej rodziny, ojciec grał na flecie i skrzypcach, a matka na fortepianie. Miał trzy siostry: Ludwikę, Izabelę i Emilię, która zmarła jako dziecko.

Mały Fryderyk naukę gry na fortepianie rozpoczął dość wcześnie, bo na przełomie czwartego i piątego roku życia. Lekcje dawała mu mama – Justyna.

Jako dziecko uczył się pod okiem pianistów czeskiego pochodzenia – Wojciecha Żywego i Waclawa Wurfela. Panowie zaszczepili w nim miłość do Bacha, Haydna, Mozarta i Hummla.

Siedmioletni Fryderyk był już autorem kilku polonezów. Grywał w warszawskich domach, robiąc później karierę niczym złote dziecko stolicy.

Jako małe dziecko Chopin wystąpił przed księciem Konstantym Romanowem. Wykonał wtedy marsz wojskowy, który zdobył serce słuchaczy.

W 1817 roku ukazał się pierwszy wydany drukiem utwór Fryderyka Chopina. Był to polonez w tonacji g-moll.

W 1818 roku świat ujrzała pierwsza recenzja twórczości Chopina. Muzyk miał wtedy zaledwie 8 lat! W tym samym roku w pałacu Radziwiłów (obecny Pałac Prezydencki) odbył się jego pierwszy publiczny koncert charytatywny, zorganizowany przez ordynatową Zamoyską. Ośmiolatek zagrał także dla carowej Marii Fiodorownej czy cara Aleksandra I.

Podczas koncertu dla Aleksandra I, Fryderyk zrobił wrażenie na władcy. Ten ofiarował mu pierścień z brylantem i zaproponował pracę jako nadwornego carskiego kompozytora. Chopin jednak stanowczo odmówił.

Wielu biografów Chopina twierdzi, że był geniuszem uniwersalnym. Miał wiele talentów. Był świetnym karykaturzystą, improwizatorem ze smykałką do deklamacji, pisał dla zabawy komedie i wiersze, malował i grał.

Chopin studiował w warszawskiej Szkole Głównej Muzyki, gdzie podjął naukę harmonii i kontrapunktu u Józefa Elsnera. W raporcie po trzecim roku nauki Fryderyka napisał: „Trzecioletni Szopen Fryderyk - szczególna zdatność, geniusz muzyczny”.

W czasie studiów Chopin zafascynowany był muzyką ludową, stąd pierwsze poważne kompozycje: Sonata c-moll, Fantazja na tematy polskie, a także Wariacje B-dur op. 2 na temat „La ci darem la mano” z opery „Don Giovanni” Mozarta.

W szkole Chopin zwolniony był z przedmiotu instrumentu ze względu na swój genialny sposób gry.

Okres pierwszych sukcesów kompozytorskich Chopina zbiegł się z okresem miłosnej fascynacji Konstancją Gładkowską, śpiewaczką, o której mówił, że jest ideałem.

W 1829 roku Chopin ukończył studia i wybrał się ze znajomymi do Wiednia, gdzie oszołomił całe miasto. Po wydaniu Wariacji op.2 przez wiedeńskiego wydawcę, zyskał entuzjastyczną recenzję Schumanna ze słynnym „czapki z głów Panowie, oto geniusz”. Wkrótce też skomponował dwa koncerty fortepianowe zaliczane do arcydzieł gatunku. Zagraniczny sukces przysporzył mu sporo fanów!

Po powrocie do kraju zabawił jeszcze tydzień u przyjaciela Tytusa Woyciechowskiego i udał się do Kalisza. Tu spędził ostatnie dni w swojej ojczyźnie. Zdążył pożegnać się z Konstancją, ofiarował jej swój pierścień, który przechowywała do końca życia.

5 listopada 1830 roku Fryderyk Chopin na zawsze opuszcza Polskę. Podczas podróży dowiedział się o upadku powstania listopadowego, co przypłacił załamaniem nerwowym. Najprawdopodobniej to w tym czasie powstały pierwsze szkice do Etiudy Rewolucyjnej.

W Paryżu Chopina przywitała elita, której zaprezentował się w salonach Pleyela. Szybko odniósł tam oszałamiający sukces oraz poszerzył krąg przyjaciół o takich artystów jak: Liszt, Berlioz, Hilller, Heine, Mickiewicz czy Delacroix. W tym czasie poznał także towarzystwo tzw. Wielkiej Emigracji – księcia Adama Czartoryskiego i Delfinę Potocką.

Jako wirtuoz zamieszkał w najmodniejszej dzielnicy Paryża, a jego mieszkanie dostało miano Olimpu. To z niego na paryskie ulice wylewała się niebiańska muzyka.

Chopin spełniał się także w roli korepetytora. Lekcji gry na fortepianie udzielał baronowej Rothschild, księżniczce Noailles, Karolinie Hartmann czy Adolfowi Gutmannowi. Utrzymywał również kontakty z polską inteligencją: Adamem Mickiewiczem, Julianem Ursynem Niemcewiczem, Cyprianem Kamilem Norwidem, Józefem Bemem.

Jako 26 latek Chopin zaręczył się z Marią Wodzińską, jednak jej rodzice stwierdzili, że Fryderyk jest zbyt chorowity na męża i do ślubu nigdy nie doszło. W tym czasie Chopin faktycznie chorował, najprawdopodobniej na gruźlicę, choć obecnie mówi się o mukowiscydozie.

Jeszcze w tym samym roku, 1836, poznał starszą od siebie o sześć lat George Sand. Ich romans był długo głównym tematem plotek. Aurora Dudevant, bo takie było jej prawdziwe imię i nazwisko, miała dwoje dzieci z baronem Dudevant. Uciekając przed zazdrosnym kochankiem, Sand zabrała Chopina i swoje dzieci na Majorkę do Valldemossy. Tam też pogorszył się stan zdrowia muzyka.

Po polepszeniu się samopoczucia Chopina, para wróciła do Francji. Sześć kolejnych wakacji spędzili razem w posiadłości Sand w Nohant, gdzie stworzył: Balladę As-dur, Nokturny op.48, Fantazję f-moll, Poloneza As-dur, Scherzo E-dur, Berceuse Des-dur.

Związek Chopina z George Sand zakończył się w 1847 roku. Fryderyk bardzo przeżył to rozstanie i po opuszczeniu ukochanego Nohant nie skomponował już żadnego liczącego się utworu.

Ostatni publiczny koncert wirtuoza odbył się w Londynie, koncert zorganizowała Jane Stirling, uczennica Chopina, szaleńczo w nim zakochana. Proponowała mu nawet małżeństwo. Stan zdrowia i stan ducha nie pozwolił Chopinowi zgodzić się na ten pomysł. Sama Jane nazywana była „wdową po Chopinie”.

Kompozytor powrócił do Paryża krótko przed wyborem Ludwika Napoleona Bonaparte na prezydenta II Republiki Francuskiej. Stan zdrowia artysty był tragiczny, a jego ulubiony lekarz-homeopata, zmarł.

Chopin zmarł w nocy 17 października 1849 roku. W ostatnich chwilach otaczało go kilkoro bliskich mu osób. Oficjalnie zmarł na gruźlicę. Pochowano go na Cmentarzu Pere-Lachaise przy dźwiękach Requiem Mozarta i Marsza żałobnego jego własnego autorstwa.

Umierający Chopin prosił, aby po śmierci wyjęto z jego ciała serce i przesłano je do Warszawy. Serce umieszczone w słoju wypełnionym alkoholem, potajemnie przemyciła do kraju jego siostra Ludwika Jędrzejewiczowa w styczniu 1850 roku. Na początku przechowywała słój we własnym mieszkaniu, później powierzyła go księżom misjonarzom z kościoła Świętego Krzyża w Warszawie. Serce zostało umieszczone w filarze nawy głównej świątyni.

Od 1927 roku w Warszawie odbywa się Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Jest to najstarszy na świecie monograficzny konkurs muzyczny.

← POWRÓT